“Ik doe mijn best voor je!” – Een zin die vaak het motto wordt van afhankelijkheidsrelaties.
Van buitenaf ziet zo’n koppel er misschien ideaal uit: de partners zijn onafscheidelijk, doen alles samen en tonen voortdurend zorg, aldus de correspondent van .
Maar deze façade verbergt vaak een pijnlijke symbiotische relatie, waarin de twee als één bestaan en hun eigen “ik” verliezen.
Pixabay
Co-afhankelijkheid doet zich voor als liefde, maar is in feite precies het tegenovergestelde, omdat het gebaseerd is op controle en totale versmelting. Gezonde gehechtheid veronderstelt dat twee onafhankelijke mensen ervoor kiezen om samen te zijn, terwijl afhankelijkheidsrelaties lijken op een situatie waarin niemand alleen kan overleven. Psychologen merken op dat de wortels van dit model vaak teruggaan tot de kindertijd, waar liefde voorwaardelijk was en “verdiend” moest worden.
Een persoon met co-dependent gedrag neemt de rol van redder op zich, probeert alle problemen van zijn partner op te lossen en neemt verantwoordelijkheid voor zijn gevoelens en stemmingen. Zijn of haar leven draait om de ander en zijn of haar eigen interesses en hobby’s raken geleidelijk op de achtergrond en verdwijnen helemaal. Er is geen ruimte voor gezonde grenzen in zo’n relatie, dus elke poging om afstand te nemen wordt gezien als verraad.
De partner die in de slachtofferrol is terechtgekomen, schuift de verantwoordelijkheid voor zijn leven gemakkelijk door naar de ander, zodat hij zichzelf kan beheersen en controleren. Van buitenaf lijkt het misschien alsof hij zwak en hulpeloos is, maar in feite manipuleert hij zijn redder op meesterlijke wijze door gebruik te maken van schuldgevoelens. Dit spel kan jaren doorgaan totdat een van de deelnemers op de rand van emotionele uitputting staat.
Het is extreem moeilijk om uit deze vicieuze cirkel te breken, omdat dergelijke relaties, ondanks hun giftigheid, de illusie van veiligheid en behoeftigheid creëren. Het verbreken van deze band gaat gepaard met de sterkste “ontwenningsverschijnselen”, vergelijkbaar met het afkicken van drugs, en een gevoel van verwoesting. De eerste stap naar genezing is je realiseren dat ware liefde geen constante pijn en schuld kan veroorzaken.
Psychotherapeuten stellen voor om klein te beginnen: je eigen hobby’s en sociale kring terugwinnen, los van je partner. In het begin zal dit vreemd en zelfs beangstigend lijken, omdat je alleen handelt en niet als stel. Maar zo wordt het verloren gevoel van eigenwaarde en persoonlijke ruimte stap voor stap teruggewonnen.
Het is uiterst nuttig om manipulatie te leren herkennen en je er zacht maar krachtig tegen te verzetten. Als je partner je een schuldgevoel probeert aan te praten omdat je de avond met vrienden doorbrengt, maak dan geen excuses, maar zeg gewoon: “Ik heb recht op mijn eigen tijd”. Deze eenvoudige zin kan de machtsverhouding in je relatie drastisch veranderen.
Je moet begrijpen dat co-dependentie geen zin is, maar een diep aangeleerd gedragspatroon dat veranderd kan worden. Dit proces duurt lang en vereist veel werk van jezelf, soms met de hulp van een specialist. Maar het resultaat is het waard – je zult eindelijk in staat zijn om een echt volwassen en gezonde relatie op te bouwen die gebaseerd is op vrijheid en respect, niet op angst en totale controle.
Lees ook
- Waarom je parallelle levens leidt: hoe stilte een belangrijke tegenstander wordt in relaties
- Waarom succesvolle mensen zich een bedrieger voelen: wat het bedriegersyndroom verbergt
